Czynności ratownicze
w wypadku komunikacyjnym

Czynności wstępne

a) Zabezpieczenie (przez osobę pomagającą)

Ratowanie życia

a) Wydobycie ofiary
Poszkodowanego należy w sposób najdelikatniejszy ułożyć tak,
aby umożliwić czynności ratunkowe.

Wydobycie poszkodowanego za pomocą chwytu Rautka.

b) Ułożenie
Przy układaniu poszkodowanego należy uwzględnić jego stan i mozliwości powikłań. W związku z tym należy wziąć pod uwagę:

• zaburzenia świadomości u poszkodowanego z własnym oddechem własnym? (nawet przy braku widocznych obrażeń)
• wstrząs?
• duszność?
• możliwość uszkodzenia kręgosłupa?
• krwawienie z dużych naczyń?
• nagłe zatrzymanie krążenia?
• zatrucie?

Wstrząs

Oznaki wstrząsu: bladość, poty, zanikające przyspieszone tętno. Przyczyna: rzeczywista lub względna hipowolemia
(zmniejszenie objętości krwi krążącej.

Chorego we wstrząsie należy ułożyć w pozycji Trendelenburga
(z obniżoną górną częścią ciała i uniesionymi nogami).
Utrzymujące się w tej pozycji krwawienie należy zatamować i zaopatrzyć!

Ułóżenie chorego we wstrząsie:

Duszność

Oznaki duszności: zasinione wargi i policzki, zaciągający, szarpiący oddech, znaczny niepokój przy zachowanej świadomości.
Przyczyny: niedrożność dróg oddechowych, napad astmy oskrzelowej, uraz klatki piersiowej, zawał serca itp.

W napadzie duszności należy usunąć ewentualne przeszkody z dróg oddechowych, ułożyć wyżej górną część ciała.

Ułożenie w napadzie duszności:

Uraz kręgosłupa

Podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa zachodzi w szczególnych rodzajach urazów, np. spowodowanych upadkiem z wysokości.

Objawy: pacjent z zachowaną świadomością zgłasza ból w okolicy kręgosłupa oraz ew. utratę czucia w nogach.

Chorego z urazem kręgosłupa należy ułożyć na płaskim podłożu
i unikać obracania w osi ciała.

Ułożenie chorego z urazem kręgosłupa (w czasie transportu obowiązuje ułożenie poziome):

Krwawienia

Silne krwawienie, szczególnie pod ciśnieniem (tętnicze), jest zawsze zagrożeniem dla życia i musi być natychmiast zatamowane przez uciśnięcie lub podwiązanie.

Przy każdym krwawieniu obowiązuje ułożenie jak we wstrząsie!
Chorego nieprzytomnego z zachowanym oddechem własnym należy ułożyć w pozycji zbliżonej do ułożenia bocznego bezpiecznego z jednocześnie obniżoną górną częścią ciała (np. przez podłożenie koców pod części dolne).

Każde krwawienie tętnicze należy tamować uciskiem przed miejscem krwawienia (od strony serca). Krwawienia sączące (żylne) należy zabezpieczyć opatrunkiem uciskowym.

Miejsca ucisku dużych naczyń:

Kończyny nie należy zaciskać opaską okrężną! Krwawienie należy zatamować opatrunkiem uciskowym.

Zatrucia

Zatrucia - postępowanie ogólne

Właściwe rozpoznanie rodzaju zatrucia decyduje o rokowaniu!

Podejrzenie zatrucia zachodzi w razie:

• obecności resztek trucizny lub podobnych oznak
  (np. pustych opakowań po lekach, woni gazu itp.)
• uzyskania określonych informacji od pacjenta lub jego otoczenia (np. list pożegnalny)
• obrazu ciężkiego, nagłego zachorowania z zaburzeniami lub utratą przytomności, szczególnie u ludzi młodych, bez uchwytnej przyczyny lub przeszłości chorobowej.

1. Podtrzymanie funkcji życiowych. Przy podejrzeniu lub pewności nagłego zatrzymania krążenia - natychmiast podjąć resuscytację.
Należy zachować ostrożność, gdy zachodni niebezpieczeństwo dalszych zatruć (np. trujące gazy, trucizny skórne).
Przy pewnych rodzajach zatruć, np. cyjanowodorem, tylko natychmiastowe podanie odtrutki rokuje powodzenie resuscytacji (zob. też pkt 3).

Przewód pokarmowy
Podać do picia dużo płynów (z wyjątkiem mleka i alkoholu). Wywołać wymioty drażniąc tylną ścianę gardła.

Wyjątki
Nie wywoływać wymiotów przy zatruciu kwasami lub ługami, środkami piorącymi, rozpuszczalnikami, u chorych nieprzytomnych lub z drgawkami.
Po spożyciu kwasów, ługów, metali ciężkich lub fenoli podawać do picia dużo wody (celem rozcieńczenia trucizny). Dalsze postępowanie pod nadzorem lekarza.

Śluzówki
Płukać bieżącą wodą! Nie stosować żadnych rozpuszczalników ani benzyny!

Oczy
Płukać bieżącą wodą. Cząstki stałe (np. wapna) usuwać chusteczką lub wacikiem w kierunku donosowym.

Drogi oddechowe i płuca
Dużo świeżego powietrza lub tlenu. Przy zatruciu gazami drażniącymi lub parami metali ciężkich stosować, w miarę możliwości, deksametazon w aerozolu celem zmniejszenia toksycznego uszkodzenia tkanki płucnej.

Odtruwanie w postępowaniu lekarskim to farmakologiczne wywołanie wymiotów, płukanie żołądka, podanie adsorbentów (np. węgla aktywowanego), wywołanie szybkiego opróżnienia jelit oraz inne metody szybkiej eliminacji toksyny z krwi i krążenia.

Tylko w nielicznych zatruciach dysponujemy specyficznymi odtrutkami.
Ich zastosowanie zależy od decyzji lekarskiej.

!!! Już w czasie wstępnych czynności ratowniczych należy zabezpieczyć resztki trucizny i powiadomić lekarza-ratownika oraz ośrodek leczenia zatruć. Należy poinformować, możliwie dokładnie, o rodzaju zatrucia i stanie pacjenta.