GEOGRAFIA FIZYCZNA

I. Ćwiczenia ze skalą i obliczaniem odległości w terenie - zadania dla liceum i gimnazjum

Czym jest mapa i jaka jest różnica między nią a planem, znajdziecie w podręczniku. Skupimy się na obliczaniu odległości.
Każda mapa ma skalę w której ją wykonano. Najczęściej podana jest skala liczbowa, np: 1:10 000. Co oznacza taki zapis, znaczy to że 1 cm odległości na mapie to 100 m odległości w terenie.
Skąd to wiadomo? Otóż jeśli tą samą skalę zapiszemy dopisując po prawej i lewej stronie zapisu liczbowego cm, otrzymamy 1 cm : 10 000 cm. Znając jednostki długości tzn: 1m ma 100 cm, 1 km ma 1000 m, zatem 1 km ma 100 000 cm. Teraz wyrażamy prawą stronę w jednostkach większych (wygodniejszą do obliczeń), czyli dzielimy ją przez 100 i otrzymujemy nasz zapis 1cm :100m.

Pamiętajcie o zapisie i jednostkach.

Znając sposób zamiany podziałki z liczbowej na mianowaną (wyrażoną w jednostkach długości), możemy obliczać odległość w terenie na podstawie mapy.

I a - OBLICZANIE ODLEGŁOŚCI W LINI PROSTEJ ORAZ ZAMIANY SKAL LICZBOWEJ NA MIANOWANĄ I ODWROTNIE

Zadanie 1

Mapa wykonana jest w skali 1 : 3 000 000, odległość między dwoma miastami w linii prostej wynosi 3,4 cm. Oblicz jaka jest rzeczywista odległość między tymi miastami.

Dane do zadania:

skala 1 : 3 000 000

odległość na mapie 3,4 cm

Szukamy odległości rzeczywistej.

a) najpierw należy zamienić skalę, dlatego dopisujemy do podstawowego zapisu takie same jednostki wyjściowe czyli cm i otrzymujemy: 1cm : 3 000 000 cm

dzielimy prawą stronę przez 100 i wynik otrzymamy w m czyli 1 cm : 30 000 m

otrzymany wynik po prawej stronie ciągle jest za duży, zamieńmy go na większą jednostkę km (podzielmy jeszcze przez 1000)

1 cm : 30 km

ten zapis jest właściwy do obliczeń, (można to było od razu zrobić dzieląc prawą stronę przez 100 000).

b) po przekształceniu skali układamy proporcję, która pomoże obliczyć odległość rzeczywistą. Przy proporcjach ważne jest właściwe jej ułożenie, tzn. jednostki te same muszą być po tej samej stronie. Centymetry pod centymetrami a kilometry pod szukanymi kilometrami.

1 cm : 30 km

3,4 cm - x

mnożymy na krzyż i otrzymujemy równanie

1 cm * x = 3,4 cm * 30 km

aby został X po lewej stronie należy obie strony podzielić przez 1 cm.

X = (3,4 cm* 30 km) : 1 cm

Centymetry się skracają i zostają tylko km. Wynik będzie w kilometrach. x = 120 km

Odpowiedz: Odległość między miastami wynosi 120 km



Zamiana podziałki mianowanej na liczbową jest prostsza, wystarczy prawą stronę pomnożyć i doprowadzić do jednakowych jednostek po obu stronach. Jak już to zrobimy, opuszczamy jednostki i zostaje zapis liczbowy, np:

1 cm : 1000 m

metr ma 100 cm, mnożymy prawą stronę przez 100 i otrzymujemy wynik 1 cm : 100 000 cm, teraz można opuścić jednostki skoro są już jednakowe,

zatem uzyskujemy zapis 1 : 100 000


Poćwiczcie sami zamiany.

Zadania:

Zamień skalę liczbową na mianowaną i wyraz ją w cm na km: 1 : 15 000; 1 : 750 000; 1 : 15 000 000

Zamień skalę mianowaną na liczbową: 1 cm : 15 km; 1 cm : 0,75 km; 1 cm : 25m


I b - OBLICZANIE POWIERZCHNI I PODZIAŁKA KWADRATOWA


Obliczanie powierzchni - zadania dla liceum

Co należy wiedzieć?

Trzeba znać jednostki powierzchni!!!:

1 ha (hektar) to kwadrat o boku 100 m na 100 m, czyli 10 000 metrów²

1 a (ar) to kwadrat o boku 10 m na 10 m, czyli 100 m ²

a zatem 1 ha = 100 a

1 km² to kwadrat o boku 1000 m na 1000 m, czyli 1000 000 m²

dlatego 1 km² to jest 100 ha

oraz 1 km² to jest 10 000 a


A teraz zadanie

Na mapie w skali 1 : 10 000 zaznaczono ogród o wymiarach prostokąta 3 cm x 4 cm. Oblicz jego rzeczywistą powierzchnię.

Pospiech nie jest tu wskazany, pamiętaj o jednostkach i właściwej zamianie skali.


1. Najpierw obliczamy powierzchnię ogrodu na mapie

p = 3 cm * 4 cm

p = 12 cm²


2. Zamieniamy skalę:

1 : 10 000 tj 1 cm : 100 m


3. Tą skalę trzeba przekształcić na kwadratową

zatem obie strony podnosimy do kwadratu i otrzymujemy

1 cm² : 10 000 m²


4. Układamy proporcję

1 cm² : 10 000 m²

12 cm² - X

mnożymy na krzyż i otrzymujemy


X = (12 cm² * 10 000 m²) : 1 cm²

X = 120 000 m² czyli 12 ha

Odpowiedz: Powierzchnia ogrodu wynosi 12 ha


Więcej zadań w podręczniku strona 13


II. OBLICZANIE ŚREDNIEGO SPADKU TERENU - zadania dla liceum

Nachylenie terenu to stosunek różnicy wysokości miedzy punktem początkowym i końcowym do odległości miedzy nimi.

Najczęściej wyrażamy to wzorem

J = H : L

gdzie J to nachylenie terenu

H to różnica wysokości względnych wyrażonych w samych metrach!!!

L to odległość pomiedzy tymi punktami

otrzymany wynik jest podawany w m / km

Wynik można podać w stopniach, korzystając z funkcji trygonometrycznych, Wzór wtedy przedstawia się nastepująco tg alfa = H : L

Wartość kąta alfa odczytujemy z tablic trygonometrycznych


Zadanie

Wysokość górnej stacji kolejki wynosi 800 m n.p.m. a dolnej stacji 500 m n.p.m

Odległóść w poziomie pomiędzy nimi wynosi 500 m = 0,5 km (L)

Oblicz średnie nachylenie zbocza na którym znajduje się kolejka


a) Obliczamy różnicę wysokości pomiędzy stacją górną i dolną

H = 800 m - 500 m

H = 300 m


b) Obliczamy średnie nachylenie

J = H : L

J = 300 m : 0,5 km

J = 600 m / km


Średnie nachylenie wynosi 600 m / km

Średni spadek można wyrazić w % lub ale aby uzyskać te jednostki należy ujednolicić jednostki długości

Zapis, który otrzymaliśmy wcześniej, czyli J = 300 m : 0,5 km należy wyrazić trochę inaczej ale tak by jednostka z licznika i mianownika była jednakowa i trzeba jeszcze pomnożyć przez 100 jeśli wynik ma być w % lub przez 1000 jeśli ma być w

Zatem nasze równanie powinno wyglądać następująco J = 300 m / 500 m * 100

J = 0,6 * 100 = 60 %

Prawie tak samo wygląda równanie przy promilach, mianowicie: J = 300 m / 500 m * 1000

J = 0,6 * 1000 = 600 ‰


III OBLICZANIE KĄTA PADANIA PROMIENI SŁONECZNYCH W POSZCZEGÓLNYCH PORACH ROKU



Słów parę o obliczaniu kąta padania promieni słonecznych

Co powinniśmy wiedzieć?

1. Przypomnienie nawigacji na ziemi: Współrzędne geograficzne

2. Znać oznaczenia stron świata,

3. Wiedzieć czym jest szerokość geograficzna, jakie przyjmuje wartości, które oznaczenia jej dotyczą

4. Znać wartości szerokości geograficznej zwrotników i równika - to zawsze się przydaje

5. Pamiętać o obliczeniach w mierze kątowej - liczymy do 60 jako jednej całości

6. Następstwa ruchu obiegowego Ziemi

7. A teraz najważniejsze, pamiętać podstawowe wzory i wiedzieć na której półkuli w danej chwili jest lato i zima

8. I jeszcze jedno. Odległości pomiędzy równoleżnikami są takie same, więc możliwe jest ustalenie rozciągłości południkowej (różnica szerokości geograficznych) w kilometrach.

1° ≈ 111,2 km; 1′ ≈ 1,853 km

No to do roboty ;)


III a - KĄT PADANIA PROMIENI SŁONECZNYCH PODCZAS RÓWNONOCY


Obliczymy kąt w mieście X o współrzędnych (54°28'N, 15°E), podczas astronomicznej wiosny

Wiosna astronomiczna zaczyna się 21 marca, a astronomiczna jesień 23 września - piszę o tym razem ponieważ wzór dla obydwu pór roku jest jednakowy!!!

i wygląda następująco: h = 90° - ᵩ

h to oczywiście wysokość górowania

to oczywiście szerokość geograficzna miejsca

90° to maksymalna wysokość górowania Słońca

Pamiętajmy, że wiosną i jesienią obie półkule otrzymują tyle samo promieniowania słonecznego, dzień trwa tyle samo. Dlatego o tych porach mówimy - Równonoc

Dzieje się tak dlatego, ponieważ promienie słoneczne padają pod kątem prostym na równik, a wartość szerokości geograficznej Równika wynosi 0°


Zatem podstawmy do wzoru: h= 90°- 54°28'

tylko do obliczeń 90° możemy rozpisać jako 89°60'

h= 35°32'

Odpowiedź: W mieście X podczas astronomicznej wiosny Słońce góruje na wysokości 35°32'


III b - KĄT PADANIA PROMIENI SŁONECZNYCH PODCZAS LATA NA PÓŁKULI PÓŁNOCNEJ

Obliczmy teraz kąt padania promieni słonecznych dla miejscowości Y o współrzędnych (49°38'N, 17W) podczas astronomicznego lata na półkuli północnej

Co trzeba pamiętać? - wartość Zwrotnika Raka czyli 23°27' (w podręczniku znajdziecie wartość 23°26', jest to nowa poprawna wartość deklinacji Słońca)

Jak wygląda wzór?, nic strasznego, do podstawowego wzoru dodajemy wartość Zwrotnika Raka

A oto i on h= 90°- ᵩ +23°27'

Dzieje się tak dlatego, ponieważ podczas lata na półkuli północnej Słońce góruje nad Zwrotnikiem Raka i wzór wzbogacony jest o wartość tego właśnie zwrotnika

Podstawmy wartości do wzoru: h= 90°- 49°38' + 23°27'

h= 50°22' + 23°27'

h= 73°49'

Odpowiedź: Podczas astronomicznego lata w mieście Y Słońce góruje na wysokości 73°49'


ZAPAMIĘTAJ!!! jeśli Słońce góruje nad Zwrotnikiem Raka, to na półkuli północnej wtedy jest LATO ale na półkuli południowej jest ZIMA

Jeśli Słońce góruje nad Zwrotnikiem Koziorożca, to LATO jest na półkuli POŁUDNIOWEJ!!! a na północnej jest wtedy ZIMA


Co jeszcze powinniśmy wiedzieć?

Jeśli jesteśmy na półkuli północnej i w zadaniu mamy, że Słońce góruje po południowej stronie nieba, to znaczy że mamy do czynienia z Zimą na półkuli północnej i latem na półkuli południowej


III c - KĄT PADANIA PROMIENI SŁONECZNYCH PODCZAS ZIMY NA PÓŁKULI PÓŁNOCNEJ

No to jeszcze jedna sprawa, jak liczyć wysokość górowania, jeśli mamy zmię na półkuli północnej?

Od podstawowego wzoru jaki już znamy, należy odjąć wartość Zwrotnika

Słońce góruje nad Zwrotnikiem Koziorożca i to właśnie jego wartość należy odjąć, wtedy półkula południowa dostaje więcej światła, ciepła i tam też jest lato astronomiczne


Do dzieła, oto wzór: h= 90° - ᵩ - 23°27'


Przykład:

Oblicz wysokość górowania Słońca w mieście Z o współrzędnych (52°13'N,79'E), podczas astronomicznej zimy

Podstawiamy do wzoru: h= 90° - 52°13' - 23°27'

h= 37°47' - 23°27'

h= 14°20'

Odpowiedź: W mieście Z, podczas astronomicznej zimy Słońce góruje na wysokości 14°20'


OBLICZANIE CZASU NA ZIEMI

Co powinniśmy wiedzieć aby nauczyć się obliczać czas?

1. Znać strony świata.

2. Wiedzieć czym jest długość geograficzna, jakie przyjmuje wartości, jakie są jej oznaczenia

3. Pamiętać o obliczeniach stopni - liczenie do 60 jako całości

4. Znać różnice pomiędzy czasem: miejscowym, urzędowym, uniwersalnym, strefowym - strona 64 podręczika. Geografia Rozszerzona cz.I

5. Mieć świadomość mechanizmu ruchu daty na Ziemi - str 67

6. ZAPAMIĘTAJ, jeżeli idziesz na wschód to godzina będzie późniejsza a idąc na zachód godzina jest wcześniejsza

7. Jeżeli miasta są na tej samej półkuli, należy wartości południków odjąć od siebie.

Przykład:

78°E i 45°E, wtedy odejmujemy 78°- 45°= 33°

8. Jeżeli miasta są położone na różnych półkulach a najbliżej znajduje się południk 0°, to wartości południków sumujemy

Przykład:

15°W i 15°E, wtedy wartości sumujemy, 15° + 15°= 30°


OBLICZAMY CZAS SŁONECZNY (MIEJSCOWY)


Kilka danych potrzebnych do obliczeń

Pełny obrót Ziemi wokół własnej osi trwa 24 godziny, planeta nasza w tym czasie obróci się o 360 stopni

jeżeli teraz pełny obrót podzielimy przez czas to okaże się, że Ziemia obróci się wokół osi o 15 stopni w ciągu 1 godziny

skoro 1 godzina to 60 minut i tą wartość podzielimy przez 15, okaże się że Ziemia obróci się o 1 stopień w ciągu 4 minut czasowych.

1 stopień kątowy to również 60 minut ale kątowych i tą wartość podzielimy przez 4 minuty, okaże się że Ziemia obróci się w ciągu 1 minuty czasowej o 15 miniut kątowych

1 minuta czasowa to 60 sekund czasowych i tą wartość podzielimy przez 15 minut kątowych, to okaże się że Ziemia obróci się o 1 minutę kątową w ciągu 4 sekund czasowych


A teraz jak wyglądają te zamiany, które należałoby pamiętać przynajmniej te trzy poniżej lub umieć sobie je rozpisać

360° - 24h

15° - 1 h

1° - 4 min

---------------

15' - 1 min

1' - 4 sek


Jak obliczać zadania? wszystko zależy od danych, na początek spróbujmy obliczyć rozciągłość równoleżnikową (różnicę długości geograficznych) Polski i związaną z tym róznicę czasu miejscowego

Dane do zadania

Najbardziej na zachód wysunięty skrawek Polski to: 14°07' E – kolano Odry koło Osinowa Dolnego,

Najbardziej na wszchód wysuniety skrawek Polski to: 24°08' E – kolano Bugu we wsi Zosin

Od czego zacząć?

1. Liczymy rozciągłość, ponieważ obydwa miejsca znajdują sie na tej samej półkuli należy odjąć wartości od siebie

24°08' - 14°07' = 10°01'

2. tą różnicę trzeba zamienić teraz na czas, wykorzystajmy powyższe zamiany

1° - 4 min, skoro mamy 10° to mnożymy przez 4 minuty i otrzymujemy 40 minut

1' - 4 sek, a mamy całą 1' kątową, to jest 4 sekundy

40minut + 4 sekundy= 40min 4s


Z powyższego zadania widać, że według czasu miejscowego różnica pomiędzy wschodem i zachodem Polski wynosi 40minut i 4 sekundy

Dodatkowo według czasu miejscowego widać następującą prawidłowość: dzień wcześniej zaczyna się na wschodzie a zatem jeśli na południku 24°08'E zaczyna się godzina 8h to na południku 14°07' E w tym samym czasie jest dopiero 7h 19min 56sek

Ta różnica powoduje chociażby to, że zmieniamy czas z zimowego na letni i odwrotnie z letniego na zimowy


A teraz inne zadanko

Oblicz, która godzina czasu słonecznego jest w Paryżu (48°52'N, 02°21E), jeżeli w tym samym momencie w Warszawie (52°13'N, 21°00'E), jest 16.16

Dane: znamy wartości południków oraz czas w Warszawie 16h 16min. Obie miejscowości są na tej samej półkuli (E), przyczym Paryż bliżej jest południka 0°, a Warszawa dalej na wschód

1. Obliczamy różnicę kątową pomiędzy miastami

ponieważ to ta sama półkula od większej wartości odejmujemy mniejszą

21°00'E - 02°21E = 18° 39'

pamiętamy, że do obliczeń pierwszą wartość możemy zapisać jako

20°60'

-02°21'

-------------

18°39'


2. Otrzymaną wartość zamieniamy na czas

wg wcześniejszych zamian, wiemy że 1° to 4 min czasowe a 1' to 4 sekundy

wystarczy pomnożyć wartości przez siebie, tzn: 18°x 4min = 72min = 1h 12min

zostało jeszcze 39' x 4sek = 156sek = 2min 36sek

otrzymane warości czasowe sumujemy: 1h 12min + 2min 36sek = 1h 14min 36sek


3. Wiemy z zadania, że w Warszawie jest godz 16h 16min. Warszawa względem Paryża jest położona bardziej na wschodzie i tam godzina jest późniejsza

zatem od podanej godziny w Warszawie odejmujemy róznicę czasową

16h16min - 1h 14min 36sek

znowu możemy tą pierwszą wartość rozpisać do obliczeń, zabierając 1 minutę i rozpisując ją jako 60 sek

zatem: 16h 15min 60sek - 1h 14min 36sek = 15h 01min 24sek


Odpowiedź do naszego zadania jest następująca: W Paryżu jest godzina 15h 01min 24sek, podczas kiedy w Warszawie w tym samym czasie jest 16h16min


Zakręcone zadanko z nutą nostalgii i różnymi stronami świata :)

W Sanoku właśnie zadzwonił dzwonek w ZS nr 2 (49°32'N; 22°12'E) na poranne zajęcia o gdzinie 8-mej. Nasza grupa właśnie zastanawia się czy już wstawać, ponieważ wyjechaliśmy na praktyki zagraniczne do słonecznej Granady (37°10' N; 03°35'W ), w południowej Hiszpani. Ile jeszcze moglibyśmy pospać, gdybyśmy stosowali się do czasu słonecznego?

CIEKAWOSTKA!!! Nie możemy spać więcej, ponieważ czas urzędowy w Hiszpani i w Polsce jest taki sam pomimo różnic czasu miejscowego i stron świata. Ale w zadaniu mamy czas słoneczny i tą różnicę obliczymy.


Dane: Znamy wartości południków i czas w Sanoku

1. Obliczamy odległośc kątową pomiędzy miastami

Granada 03°35'W - Sanok 22°12'E

miasta leżą na przeciwnych półkulach, aby obliczyć odległość należy wartości dodać do siebie

03°35'W + 22°12'E = 25°47'

Dlaczego, ponieważ od południka Granady do południka początkowego 0° jest 03°35'(pamiętamy półkula zachodnia) i do Sanoka jeszcze 22°12' (na półkuli wschodniej). Jeśli tego nie rozumiesz proponuję powrócić do nawigacji na Ziemi z ćwiczenia Współrzędne geograficzne

Otrzymaną różnicę trzeba zamienić na czas. Mnożymy 25°x 4min = 100 min = 1h 40min. Do tego jeszcze zamienaimy 47' x 4 sek = 188sek = 3 min i 08sek. Razem to jest: 1h 40min + 3min 08sek = 1h 43min 08sek.


2. Mając obliczoną różnicę czasową, wystarczy teraz ją odjąć od czasu w Sanoku.

8h - 1h 43min 08sek

8h rozpisujemy do obliczeń jako: 7h 59min 60sek

7h 59 min 60sek - 1h 43min 08sek = 6h 16min 52sek

Odpowiedź: Nasi koledzy już są na lekcjach a my ... mamy faktycznie 6-tą 16-cie (czasu miejscowego ), zaczyna świtać i udajemy że jest 8-ma rano (wg czasu urzędowego w Hiszpani).


Jeszcze jedno zakręcone zadanko: Oblicz, ile wynosi różnica czasu słonecznego między najdalej wysuniętym krańcem na wschód (172°25′E) i na zachód (11°00'W) Ameryki Północnej.

O czym trzeba pamiętać? Ameryka jest dużym kontynentem, położonym na różnych półkulach, przedzielonych południkiem 180°. Aby obliczyć odległość kątową należy najpierw:

obliczyć odległość w następującej kolejności: od 172°25′E do 180° a następnie od 180° do 11°00W

180° rozpisujemy jako 179° 60' - 172°25′ = 7° 35'

teraz druga półkula: 180° - 11° = 169°

odległości sumujemy: 7° 35' + 169° = 176° 35'

różnica czasowa: 176° x 4min = 704min = 11h 44min; trzeba jeszcze do tego dodać 35' x 4sek = 140sek = 2 min 20 sek

11h 44min + 2min 20sek = 11h 46min 50sek


Odległość kątowa Ameryki Północnej wynosi 176° 35' a różnica czasu miejscowego 11h 46min 50sek.

Skrajne punkty Ameryki Północnej

Ciekawe zadanko, które znalazłem w testach gimnazjanych. Oto one:


PRZEMIANY ADIABATYCZNE

Zastanawialiście się jak to jest z wiatrem halnym, dlaczego po jednej stronie pada a z drugiej wieje bardzo mocno? Wszystko zawdzięczamy dużej różnicy ciśnienia oraz tarciu mas powietrza o podłoże.

Wiatr zawsze wieje od Wyżu do Niżu, próbuje wyrównać ciśnienie atmosferyczne. Jeśli na "drodze" wiatru pojawi się łańcuch górski, następuje wymuszone wznoszenie powietrza wzdłuż stoku, podczas którego zachodzą przemiany wilgotnoadiabatyczne (powietrze ochładza się 0,6°C na 100m wysokości). W trakcie wznoszenia dochodzi do kondensacji pary wodnej i powstania opadu. Po przekroczeniu bariery górskiej suche powietrze opada ocieplając się (1°C na 100m), przy tym wiatr powoduje zagrożenie lawinowe w zimie, co obrazuje poniższy rysunek.

Zapamiętaj, powietrze wznosząc oziębia się, natomiast opadając podnosi dość szybko temperaturę.

Prześledźmy informacje na rysunku. Jesteśmy na wysokości 1000 m n.p.m., jest temperatura 15°C i znajdujemy się po stronie dowietrznej. Szczyt ma wysokość 2000 m n.p.m.

1. Jaka jest temperatura na szczycie?

Wyliczamy różnicę wysokości: 2000 m - 1000 m = 1000 m, wiemy że temperatura ochładza się 0,6°C na 100 m

1000 m dzielimy przez 100 = 10 i teraz ten wynik mnożymy przez zmianę czyli 0,6°C otrzymujemy 6°C. Temperatura ochłodzi się o 6°C.

To samo uzyskamy z proporcji, którą łatwo rozpisać.

100 m - 0,6 °C

1000 m - X

Wykonujemy mnożenie: 100 m * X = 1000 m * 0,6°C teraz wystraczy lewą strone podzielić przez 100 m i otrzymujemy

X = 0,6°C * 1000 m / 100 m

Skracamy po dwa zera, opuszczamy jednostkę metry i otrzymujemy wynik: X = 6°C

Ten sposób jest prosty i dokładny, dlatego warto go stosować.

Teraz zostało tylko ustalenie temperatury na szczycie: 15°C - 6°C = 9°C

Odpowiedź: Na szczycie temperatura powietrza wynosi 9°C

2. Jaka temperatura jest po stronie zawietrznej na wysokości 1000 m n.p.m.?

Znowu ustalamy różnicę wysokości, czyli 2000 m - 1000 m = 1000 m

Wiemy, że temperatura opadając ociepla się 1°C na 100 m wysokości, wykonujemy proporcję.

100 m - 1°C

1000 m - X

Wykonujemy mnożenie: 100 m * X = 1000 m * 1°C

Otrzymujemy: X = 1000 m * 1°C / 100 m, opuszczamy metry, skracamy po dwa zera i temperatura wynosi 10°C

Skoro na szczycie jest 9°C, to powietrze opadając ociepla się o 10°C, zatem: 9°C + 10°C = 19°C

Odpowiedź: Po stronie zawietrznej temperatura powietrza wynosi 19°C.


Zadanie: Oblicz temperaturę powietrza na szczycie Szczelińca Wielkiego (919m n.p.m.) w czasie, gdy w Kudowie Zdroju (350m n.p.m) wynosiła ona +10°C. Przyjmij, że gradient wilgotnoadiabatyczny wynosi 0,6°C na 100m. Zapisz obliczenia.

1. Obliczamy różnicę wysokości: 919 m - 350 m = 569 m

2. Układamy proporcję:

100 m - 0,6°C

569 m - X

Mnożymy: 100 m * X = 569 m * 0,6°C

Otrzymujemy: X = 569 m * 0,6°C / 100 m

X = 3,4 °C

3. Uzyskaną różnicę odejmujemy: 10°C - 3,4°C = 6,6°C

Odpowiedź: Temperatura na Szczelińcu Wielkim wynosi 6,6°C


Poćwiczcie sami, zadanko: Oblicz jaka temperatura będzie na Rysach (2499 m n.p.m.), jeśli w Koszarowej na wysokości (720 m n.p.m.) jest 10°C oraz jaka będzie temperatura po stronie zawietrznej na tej samej wysokości (720 m n.p.m.)

Odpowiedzi: na Rysach jest -0,7°C, po stronie zawietrznej +17,1°C

Można by pobawić się i spróbować ustalić wartość ciśnienia atmosferycznego ale z tym to raczej ostrożnie, ponieważ dobowy przebieg ciśnienia jest różnorodny i tylko podczas ustabilizowanej pogody wahania są regularne. Przyjmijmy zatem, że zmiana ciśnienia wynosi 11,5 hPa na 100 m wysokości ( CIEKAWOSTKA w najwyższej warstwie troposfery, ciśnienie zmienia się średnio o 1 hPa na każde 8 m wysokości ).

Załóżmy, że w Koszarowej jest ciśnienie 1013 hPa, jakie ciśnienie będzie na Rysach?

Znowu trzeba obliczyć różnicę wysokości i ułożyć proporcję.

Pobawcie się sami a odpowiedź powinna wynieść: 808,4 hPa.


cdn...